လူမႈေရး
From Myanmar Online Encyclopedia
Jump to: အညႊန္း​, ရွာေဖြရန္​

ကၽြန္ေတာ္တို ့ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြရဲ ့စိတ္ဓာတ္္္ဟာေလးစားဖို့ေကာင္းပါတယ္။ဘာသာတရားကိုင္းရိွူင္းျပီးတစ္ဘက္သားအေပၚကူညီတတ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္ေလးဟာအရမ္းၾကည္ညိဳေလးစားဖို ့ေကာင္းပါတယ္။လူမွူေရးသိတတ္ျပီးရိုင္းပင္းကူညီတတ္တဲ့စိတ္ဓာတ္ေလးဟာဘယ္ႏိုင္ငံမွာမွရွာေဖြလို ့မရပါဘူး။

* ၾကီးသူကိုရိုေသ
* ငယ္သူကိုေလးစား
* ရြယ္တူကိုသနား

ဆိုတဲ့စကားနဲ ့အညီ ကိုယ့္ထက္ၾကီးေသာလူၾကီးသူမမ်ားကိုယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းနဲ့ ဆက္ဆံတတ္ျပီး၊ကိုယ့္ထက္ငယ္ရြယ္တဲ့သူေတြအေပၚမွာလည္းႏိုင္လိုမင္းထက္မျပဳပဲ ကိုယ့္ရဲ ့ညီရင္းတစ္ေယာက္လိုသေဘာထားတတ္တဲ့စိတ္ဓာတ္။ကိုယ့္ရဲ့ ရြယ္တူသူငယ္ခ်င္းေတြကိုလည္းတေျပးညီအဆင့္အတန္းမခြဲျခားတတ္တဲ့ကၽြန္ေတာ္တို ့ရဲ ့ ေလးစားဖြယ္ရာေကာင္းတဲ့စိတ္ဓာတ္ေလးပါ။


[ျပင္ဆင္ရန္​] လူမွုေရးရာပညာ

မႏုႆတၱ ဘာေဝါ ဒုလႅေဘာဟူ၍ အလြန္တရာ ရခဲလွေသာ လူ၏အျဖစ္ကို ရရွိၾကသည့္အခိုက္ လူေလာက၌ျဖစ္ပ်က္ ေပၚေပါက္လ်က္ရွိေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေၾကာင္းအက်ိဳးဆက္ကာ သိရွိနားလည္ထားၾကမွသာ လူ႔ဘဝကို ရရွိက်ိဳးနပ္ေပမည္။ ဤသို႔ လူ႔ေလာက၏အေၾကာင္းကို ေလ့လာဆည္းပူးျခင္းအတတ္ကို လူမွုေရးရာပညာ ဟုေခၚသည္။

အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ လူမွုေရးရာပညာသည္ လူေလာကအဖြဲ႕ အစည္းႏွင့္ လူေလာက အေဆာက္အအုံႀကီးမ်ား၏ သဘာဝႏွင့္ တိုးတက္ဖြံ့ ၿဖိဳးလာပုံကိုေလ့လာေသာ သိပၸံပညာတစ္ရပ္ျဖစ္ေပသည္။ လူမွုေရးရာ ပညာ ဟူေသာ ေဝါဟာရကို ပထမဦးဆုံး တီထြင္သုံးစြဲလိုက္သူမွာ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး ဒႆနိက ေဗဒပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ၾသဂတ္ကြန႔္ ျဖစ္ေပသည္။ ဖရက္ဒရစ္ ေလပေလးဆိုသူကလည္း လူမွုေရးရာ ပညာအေၾကာင္းကို ေရးသားခဲ့ ေလသည္။ သို႔ရာတြင္ လူမွုေရးပညာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အမ်ားဆုံး ရွင္းလင္းေရး သားခဲ့သူမွာကား ဟာဗတ္စပင္ဆာ ဆိုသူပုဂၢိဳလ္ႀကီးျဖစ္ေလသည္။

လူမွုေရးပညာကို ကၽြန္ုပ္တို႔ ေလ့လာၾကရာတြင္ လူ႔ေလာက အေဆာက္အအုံႀကီးသည္ မည္သို႔ျဖစ္ေပၚလာသနည္း။ လူအမ်ားအစုလိုက္အဖြဲ႕လိုက္ေနထိုင္ၾကျခင္းသည္ မည္သည့္အခါကစ၍ ေပၚေပါက္ခဲ့သနည္း စသည္တို႔ကို ေလ့လာၾကရေပသည္။ လူသည္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး သတၱဝါတစ္ဦးျဖစ္သည္ ဟုဆိုသည့္အတိုင္း ေရွးပေဝဏီအခါကပင္ လူမ်ားသည္ အခ်င္းခ်င္းစုေဝးေနထိုင္ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံခဲ့ၾက၍ ဤသို႔ ေနထိုင္ျခင္းပင္လၽွင္ လူေလာကအျပင္ဘက္တြင္ တစ္ကိုယ္တည္းေနျခင္းထက္ ႀကီးပြားတိုးတက္နိုင္ေၾကာင္းကို သိရွိခဲ့ၾကေလသည္။

လူမ်ား အစုလိုက္ အအုပ္လိုက္ ေနထိုင္ျခင္း၏ မူလဘူတမွာ အိမ္ေထာင္စနစ္ပင္ ျဖစ္သည္။ အိမ္ေထာင္တစ္ခုတြင္ မိခင္ ဖခင္ႏွင့္ သားသမီးမ်ား တစ္စုတစ္ေဝးတည္း ေနထိုင္စားေသာက္ၾကသည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ တျဖည္းျဖည္း ေဆြမ်ိဳးမိတ္သဂၤဟ အေပါင္းအသင္းမ်ား တိုးတက္ပြားမ်ား လာၿပီးလၽွင္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ား ျပဳလုပ္ေနထိုင္လာၾကေလ ေတာ့သည္။ လူဦးေရ တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမၽွ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးတြင္လည္း နီးစပ္ရင္းႏွီး လာၿပီးလၽွင္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အမွီသဟဲျပဳသည္ထက္ ျပဳလာၾကရေလေတာ့သည္။

လူမွုေရးရာပညာတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာ ေရွးေခတ္လူမ်ား၏ အိမ္ေထင္မွုစနစ္ ေပၚေပါက္ခဲ့ပုံ၊ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ထုံးတမ္းစဥ္လာမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ပုံ၊ တစ္စထက္တစ္စပိုမို ရွုပ္ေထြးလာေသာ မ်က္ေမွာက္ လူ႔ေလာကအေဆာက္အအုံႀကီးတြင္ ဃရာဝါသ (အိမ္ေထာင္ျခင္း) ကိစၥမ်ား၊ ပစၥည္းဥစၥာ ပိုင္ဆိင္ျခင္းမ်ား၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ပညာ သင္ၾကားေရး၊ အယူဝါဒ၊ စည္း႐ုံးလုပ္ကိုင္ေရး အစရွိေသာ အသြယ္သြယ္ အဝဝ ျမားေျမာင္လွသည့္ အေၾကာင္းကိစၥမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ ေနထိုင္ ျခင္း၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးျခင္း၊ အမွုအခင္းျဖစ္ပြားျခင္း၊ တိုင္းတစ္ပါးသားတို႔ ဝင္ေရာက္ေနထိုင္ျခင္း၏ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးႏွင့္တစ္မ်ိဳး ပဋိပကၡျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာရေသာ ျပႆနာရပ္မ်ား၏ အေၾကာင္းတို႔လည္း လူမွုေရးရာ ပညာတြင္ ပါဝင္ေလသည္။

အဆိုပါ လူမွုေရးရာ စနစ္မ်ားသည္ ထာဝစဥ္မေျပါင္းမလဲ အျမဲတည္ရွိေနသည္ မဟုတ္ေသာ္လည္း အသင့္အတင့္ ခိုင္ျမဲတည္တံ့လ်က္ရွိေနေပသည္။ ဤစနစ္မ်ားမွာ ဒုကၡအခက္အခဲကို ေရွာင္နိုင္သမၽွေရွာင္၍ ေအးခ်မ္းသာယာေပ်ာ္ရႊင္မွုတို႔ကို ရရွိနိုင္ေစရန္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အမ်ိဳးမ်ိဳး အဖုံဖုံရွာေဖြစမ္းသပ္ ၾကည့္ရွုျခင္းျဖင့္ရရွိေသာ စနစ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အသစ္အသစ္ ျဖစ္ေပၚလ်က္ရွိေသာ အေျခအေနမ်ားႏွင့္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ လူမွုစံနစ္မ်ားကိုလည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကရေလသည္။ ပမာအားျဖင့္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ထြန္းကားေသာ စက္မွုလက္မွု ပညာရပ္မ်ား ႏွင့္ ကိုက္ညီေအာင္ လူမွုစနစ္ႏွင့္ ေနေရးထိုင္ေရးမ်ားကိုလည္း အႀကီးအက်ယ္ ေျပာင္းလဲေပးခဲ့ရေလသည္။

ေျပာင္းလဲျခင္းမွာ ဓမၼတာလူေလာကႀကီးသည္ အစဥ္သျဖင့္ ေျပာင္းလဲလ်က္ရွိသည္မွာ ဓမၼတာပင္ျဖစ္သည္။ ယခင္ကလည္း အစဥ္အျမဲေျပာင္းလဲခဲ့၍ ေနာင္အခါ တြင္လည္ အစဥ္အျမဲ ေျပါင္းလဲေနမည္သာျဖစ္သည္။ လူမွုေရးရာပညာသည္ ထိုေျပာင္းလဲမွုမ်ားကို အထူးသတိျပဳကာ ေလ့လာေလသည္။ ေျပာင္းလဲမႈတစ္ခုသည္ လူေလာကအား ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးေပးနိုင္ပုံကို ဆင္ျခင္သုံး သပ္ေလသည္။ ေကာင္းက်ိဳးေပးေသာ ေျပါင္းလဲမွုကို လူမွုစနစ္ တိုးတက္မွု ဟုေခၚ၍ လူမွုေရးရာ ပညာရွင္မ်ားက ေျပါင္းလဲမွုသေဘာႏွင့္ ေျပါင္းလဲမွု ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို ရွာေဖြၾကေလသည္။

ေရွးပေဝဏီေခတ္ကစ၍ ကၽြန္ုပ္တို႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားတြင္ ဆင္ျခင္ တုံတရားကင္းမဲ့ေသာ ရိုးရာအလိုက္ ယုံၾကည္မွုမ်ားရွိေလသည္။ ကၽြန္ုပ္တို႔ တြင္မၽွမက ကမၻာတစ္ဝွန္းလုံးရွိ နိုင္ငံျခါးလူမ်ိဳးမ်ားတြင္လည္း ဤကဲ့သို႔ အလားတူ ယုံၾကည္မွုမ်ားရွိသည္။ ထိုယုံၾကည္မွုမ်ားမွာ အစြဲမ်ားျဖစ္ေလ သည္။ လူမွုေရးရာပညာတြင္ ထိုအစြဲမ်ားအေၾကာင္းကို ရွင္းလင္းေဖာ္ၿပ ထားသည္ကို ေတြ႕ရွိရေပလိမ့္မည္။ ထို႔အျပင္ လူမွုေရးရာပညာကို လိုက္စား သူသည္ လူမ်ား၏ ထူးျခါးေသာ အမူအက်င့္မ်ား၊ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားကို မည္ မၽွပင္ေသးဖြဲေသာ အရာျဖစ္ေစကာမူ လ်စ္လ်ဴရွု၍မထားေခ်။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ထိုအရာမ်ားသည္ မည္မၽွပင္ ေသးဖြဲေစကာမူ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ျခင္း၊ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး အတုခိုးျခင္း အစရွိသည့္ လူမွုေရးရာကိစၥမ်ားတြင္ မ်ားစြာအေရးပါ အရာေရာက္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေလသည္။

ကၽြန္ုပ္တို႔ ေန႔စဥ္ လုပ္ကိုင္ေနေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားသည္ လူမွုေရးရာ ပညာရပ္မ်ားတြင္ အက်ဳံးဝင္ေနသည္ျဖစ္ရာ ကၽြန္ုပ္တို႔အားလုံး သည္ ေနရင္းထိုင္ရင္း လူမွုေရးရာပညာကို ေလ့လာလိုက္စားသည္ႏွင့္ မျခါးေတာ့ေပ။ ဤအခ်က္ကို သတိျပဳမိသူ မ်ားစြာမရွိလွေခ်။ သို႔ရာတြင္ မိမိတို႔ပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေနကို သတိျပဳ၍ ဆင္ျခင္ သုံးသပ္ကာ စနစ္ တက် ေလ့လာသူမ်ား၏ ဦးေရမွာ တစ္ေန႔တျခါး မ်ားျပါးလာေပၿပီ။ ကၽြန္ုပ္တို႔သည္ လူမွုေရးရာပညာကို ေလ့လာလိုက္စားရာ၌ မိမိတို႔ေနထိုင္ေသာ ၿမိဳ႕ရြာ၏သမိုင္း၊ ၿမိဳ႕ရြာတြင္ မွီနင္းေနထိုင္ၾကေသာ လူမ်ား၏ အေၾကာင္းအရာ၊ ထိုသူမ်ား မည္ကဲ့သို႔ အသက္ေမြးမွုအတြက္ လုပ္ကိုင္ေန ထိုင္ၾကပုံ၊ ထိုၿမိဳ႕ ရြာတြင္ ဘုရားဘယ္ႏွစ္ဆူ၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ဘယ္ႏွစ္ ေက်ာင္းရွိသည္ အစရွိေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အားလပ္သည့္အခ်ိန္ မ်ားတြင္ စုံစမ္းေလ့လာျခင္းျဖင့္ အလြန္စိတ္ပါဝင္စားဖြယ္ေကာင္းေသာ ဝါသနာတစ္ခုကို ရရွိနိုင္မည္ျဖစ္ေလသည္။

လူမွုေရးရာပညာသည္ ၁၉ ရာစုႏွစ္ အတြင္းကစ၍ စနစ္တစ္က် ေလ့လာလိုက္စားလာေသာ ပညာတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ လူမ်ားသည္ တစ္ဦး ႏွင့္တစ္ဦး ပိုမိုရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေပါင္းသင္းေလေလ လူမွုေရးရာပညာသည္ ပိုမို၍ အေရးပါအရာေရာက္လာေလေလ ျဖစ္ေတာ့သည္။ လူမွုေရးရာပညာ သည္ လူတို႔၏ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး၏ အက်ိဳးႏွင့္အေၾကာင္းမ်ားကို ေလ့လာ၍ ဥပေဒျပဳပုဂၢိဳလ္မ်ား လမ္းညႊန္သဖြယ္ လိုက္နာရမည့္ အဆုံး သတ္ ယူဆခ်က္မ်ားကို ထုတ္ေဖာ္ေပးေလသည္။ လန္ဒန္တကၠသိုလ္၊ ေအာက္စဖို႔တကၠသိုလ္ စေသာ အေနာက္နိုင္ငံ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းႀကီးမ်ား တြင္ လူမွုေရးရာပညာမ်ားကို သင္ၾကားပို႔ခ်လ်က္ရွိရာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ တြင္လည္း လူမွုေရးရာပညာကို ဘာသာရပ္တစ္ခုအေနျဖင့္ သင္ၾကားေပး ေနေပၿပီ။